بررسی پایداری منابع بوم شناختی با استفاده از شاخص جای پای بوم شناسی: مورد ایران

نویسندگان

عبدالحمید زارعی

محمدحسین سرایی

محمدحسین سرایی

چکیده

جای پای بوم شناختی یک ابزار ارزیابی میزان ارتباط انسان با طبیعت است. این شاخص، کیفیت نیازهای یک گروه انسانی را که با مقدار مشخصی از سطح زمین و آب، به تولید منابع مصرفی و دفع مواد زائد حاصل از زندگی خود اقدام می کند، اندازه گیری می نماید. جای پای بوم شناختی، مقایسه جامعی از تقاضا و مقدار عرضه منابع طبیعی ارائه می دهد. در ارزیابی های جای پای بوم شناختی، جای پای بوم شناختی واقعی یک منطقه(مانند: شهر، کشور و غیره) با جای پای بوم شناختی بالقوه ای که برای پایداری آن منطقه مورد نیاز خواهد بود، سنجیده می شود. مدیریت منابع طبیعی به توانایی و سرعت تجدید آن منابع در راستای توسعه پایدار مربوط می شود. هم اکنون جای پای بوم شناختی به عنوان یک شاخص توسعه پایدار به طور گسترده پذیرفته شده است. کشورها، شهرها یا سازمان ها با سنجش مقدار جای پای بوم شناسی شان می توانند پایداری فعالیت هایشان را ارزیابی کنند. تاکنون تخمین های بسیاری از مقدار جای پای بوم شناختی در سطوح مختلف جهانی، ملی و منطقه ای ارائه شده است. کاهش جای پای بوم شناختی یک جمعیت یا سازمان اساساً به تغییر در رفتار افراد مربوط می شود. کاهش جای پای بوم شناختی یک شخص یا یک فعالیت ویژه، ممکن است به واسطه تغییر در مواردی، نظیر: منابعی که مصرف شده اند، چگونگی به وجود آمدن مواد زائد و نوع غذای مصرف شده باشد. چنین جای پای های بوم شناختی ناشی از اختلاف بین کشورها در مراحل مختلف توسعه اقتصادی و خصوصیات جغرافیایی مختلف آنها است. ما در این پژوهش به دنبال این هستیم تا منابع بوم شناختی ایران را از انقلاب اسلامی تا سال 1380 بررسی کنیم. با بررسی های و همچنین آمارهای ارائه شده، مشخص گردید که منابع اکولوژیک در ایران به صورت ناپایدار استفاده شده است.   واژه­های کلیدی: شاخص جای پای بوم شناختی، توسعه پایدار، منابع بوم شناختی، ایران

برای دانلود باید عضویت طلایی داشته باشید

برای دانلود متن کامل این مقاله و بیش از 32 میلیون مقاله دیگر ابتدا ثبت نام کنید

اگر عضو سایت هستید لطفا وارد حساب کاربری خود شوید

منابع مشابه

بررسی پایداری منابع بوم شناختی با استفاده از شاخص جای ‌پای بوم‌شناسی: مورد ایران

  جای‌پای بوم‌شناختی یک ابزار ارزیابی میزان ارتباط انسان با طبیعت است. این شاخص، کیفیت نیازهای یک گروه انسانی را که با مقدار مشخصی از سطح زمین و آب، به تولید منابع مصرفی و دفع مواد زائد حاصل از زندگی خود اقدام می‌کند، اندازه‌گیری می‌نماید. جای پای بوم شناختی، مقایسه جامعی از تقاضا و مقدار عرضه منابع طبیعی ارائه می‌دهد. در ارزیابی‌های جای‌پای بوم‌شناختی، جای‌پای بوم‌شناختی واقعی یک منطقه(مانند: ...

متن کامل

جای پای بوم شناختی(ای-اف) به عنوان شاخص سنجش پایداری اجتماعات

با انتشار گزارش برانت‌لند، موضوع توسعة پایدار وارد مباحث دولت‌ها و تجارت‌جهانی شد و تلاش‌های زیادی برای ارائه تعریفی دقیق از مفهوم پایداری انجام گرفت. برای قابل اندازه‌گیری شدن این مفهوم و عملیاتی‌شدن ایدة شهر پایدار، روش کمی جدیدی موردنیاز بود، بنابراین روشی به نام «جای پای بوم شناختی» (ای-اف) ارائه شد. روش (ای-اف) توسط پروفسور ویلیام ریز و دکتر ماتیس واکرناگل در اوائل دهة 1990 ارائه شد. این ...

متن کامل

ارزیابی اثرات زیست محیطی ساختمان با استفاده از سامانه جای پای بوم شناختی

بدون استفاده از ابزارهای ارزیابی محیطی، وضع استاندارد و پایش محیطی امکان‌پذیر نیست و نمی‌توان پیامدهای فعالیت انسان را پیش بینی نمود. به‌همین دلیل امروزه رهیافت‌های ارزیابی محیطی نقش مهمی در طراحی و برنامه‌ریزی پروژه‌های بزرگ بازی می‌کنند. از میان این رهیافت‌ها، رهیافت جای پای بوم شناختی در حوزه‌های مختلف از جمله صنعت ساختمان مورد توجه قرار گرفته است. جای پای بوم شناختی تکمیل کننده روش‌هایی مان...

متن کامل

تفاوت اقتصادی- اجتماعی کشورها و تاثیر آن بر جای پای بوم شناختی (مقایسه رابطه جای پای بوم شناختی با تولید ناخالص داخلی کشورهای منتخب جهان)

تفاوت اقتصادی- اجتماعی کشورها وتاثیر آن بر جای پای بوم‌شناختی (مقایسه رابطه جای پای بوم‌شناختی با تولید ناخالص داخلی کشورهای منتخب جهان)   مهدی عالی‌پور1، فرزام پوراصغر سنگاچین*2، سمیه فروغ3   1 دانشجوی دکتری محیط‌زیست- آمایش محیط‌زیست، دانشکده منابع‌طبیع...

متن کامل

جای پای بوم شناختی(ای-اف) به عنوان شاخص سنجش پایداری اجتماعات

با انتشار گزارش برانت لند، موضوع توسعة پایدار وارد مباحث دولت ها و تجارت جهانی شد و تلاش های زیادی برای ارائه تعریفی دقیق از مفهوم پایداری انجام گرفت. برای قابل اندازه گیری شدن این مفهوم و عملیاتی شدن ایدة شهر پایدار، روش کمی جدیدی موردنیاز بود، بنابراین روشی به نام «جای پای بوم شناختی» (ای-اف) ارائه شد. روش (ای-اف) توسط پروفسور ویلیام ریز و دکتر ماتیس واکرناگل در اوائل دهة 1990 ارائه شد. این ر...

متن کامل

جای خالی سلوچ و فلسفه بوم شناختی

آرنی نیس Arne Naess، فیلسوف نروژی، فلسفه بوم­شناختی یا Ecosophy را در سال 1970 به جهان معرفی نمود. این نگاه فلسفی، پایه جنبشی سیاسی قرار گرفت که جنبش بوم­شناختیِ ژرف، The Deep Ecology Movement، نامیده شد. تکیه بر کلمه­ی «ژرف» نشان­دهنده تاکید جنبش بر ایجاد تغییرات اساسی بر دیدگاه و عملکرد انسان­ها، و قابل بازبینی و تغییر بودن مداوم این دیدگاه و عملکرد می­باشدChalquist on) (line . هدف غاییِ جنبش ب...

متن کامل

منابع من

با ذخیره ی این منبع در منابع من، دسترسی به آن را برای استفاده های بعدی آسان تر کنید


عنوان ژورنال:
جغرافیا و برنامه ریزی محیطی

جلد ۲۲، شماره ۱، صفحات ۹۷-۱۰۶

میزبانی شده توسط پلتفرم ابری doprax.com

copyright © 2015-2023